.JPG)
Την 7η Ιουνίου 2007
ανακοινώθηκε η έκθεση-απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών
Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης στην προσφυγή του «Ιδρύματος
Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου» (ΙΜΔΑ) κατά της Ελλάδας. Η
προσφυγή ασκήθηκε τον Απρίλιο του 2005 με βάση το Πρωτόκολλο στον
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη περί συλλογικών αναφορών, ένα καινοτόμο
διεθνές κείμενο το οποίο επιτρέπει σε Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις να
υποβάλλουν στην Επιτροπή προσφυγές, δίχως να έχουν προηγουμένως
εξαντλήσει τα εσωτερικά ένδικα μέσα και δίχως να έχουν οι ίδιες υποστεί
ζημία από τις καταγγελλόμενες παραβιάσεις. Το ένδικο αυτό μέσο
πρωτοτυπεί, διότι εισάγει την δυνατότητα καταγγελίας μιας χώρας για
παράβαση κοινωνικών δικαιωμάτων, με άλλα λόγια θέτει υπό έλεγχο την
κοινωνική πολιτική της.
Η προσφυγή του ΙΜΔΑ αφορούσε την μόλυνση του περιβάλλοντος από τις δραστηριότητες της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα και την Μεγαλόπολη, και τις επιπτώσεις της μόλυνσης στην υγεία των κατοίκων των περιοχών αυτών και των εργαζομένων στην επιχείρηση. Αφορούσε ακόμη εργατικά δικαιώματα των εργαζομένων στη ΔΕΗ, όπως η προστασία της υγείας και ασφάλειάς τους στην εργασία
, και το δικαίωμα σε μειωμένο ωράριο ή πρόσθετες άδειες με αποδοχές.
Στην απόφασή της, η Επιτροπή διαπιστώνει κατ’ αρχήν ότι το Κράτος δεν προστατεύει αποτελεσματικά την υγεία των πολιτών, διότι δεν λαμβάνει μέτρα για να βελτιώσει ουσιαστικά την κατάσταση του περιβάλλοντος. Η Επιτροπή αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ενώ η Ελλάδα δεσμεύεται από το Πρωτόκολλο του Κιότο να αυξήσει τις εκπομπές αερίων ρύπων μόνον κατά 25% μέχρι το 2010, το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Εκπομπών προβλέπει αύξησή τους κατά 39,2%, γεγονός το οποίο, σε συνδυασμό με την αγορά
από την ΔΕΗ επιπλέον δικαιωμάτων εκπομπών, φανερώνει την έλλειψη
αποφασιστικότητας του Κράτους να περιορίσει ουσιαστικά την μόλυνση του
περιβάλλοντος και να προστατεύσει την υγεία των πολιτών. Ακόμη, σύμφωνα
με την απόφαση, η Ελλάδα αδιαφορεί για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής
νομοθεσίας, δεν παρακολουθεί την υγεία των κατοίκων των θιγόμενων
περιοχών και δεν ενθαρρύνει την ενημέρωση και συμμετοχή των πολιτών στη
λήψη περιβαλλοντικών αποφάσεων.
Η Επιτροπή διαπιστώνει ακόμη ότι το Κράτος δεν ελέγχει εάν και κατά πόσον εφαρμόζονται οι κανόνες ασφάλειας και υγιεινής στην εργασία,
δεν είναι σε θέση να παρέχει αξιόπιστα στοιχεία για τον αριθμό των
εργατικών ατυχημάτων στα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ, και εναποθέτει στις
συλλογικές συμβάσεις εργασίας την λήψη μέτρων προστασίας των
λιγνιτωρύχων, ενώ τέτοια μέτρα θα έπρεπε να θεσπίζονται με νόμο.
Η εν λόγω απόφαση είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς είναι η πρώτη που αναγνωρίζει τον σύνδεσμο μεταξύ περιβάλλοντος και υγείας, και δέχεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική προστασία της υγείας αποτελεί η διασφάλιση ενός περιβάλλοντος υγιεινού και δίχως ρύπανση. Η Επιτροπή υπογραμμίζει επίσης ότι η συμμόρφωση του Κράτους με τους περιβαλλοντικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι είναι συχνά λιγότερο αυστηροί από το Πρωτόκολλο του Κιότο, δεν αρκεί από μόνη της για να εγγυηθεί τον ουσιαστικό σεβασμό του δικαιώματος στην υγεία, τοποθετώντας έτσι τον άνθρωπο πάνω από τους αριθμούς. Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, πρόκειται για την πρώτη απόφαση διεθνούς οργάνου που αναλύει διεξοδικά το ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας σε σχέση με τις λιγνιτικές δραστηριότητες της ΔΕΗ στις περιοχές της Πτολεμαΐδας και της Μεγαλόπολης.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΙΜΔΑ ζητά από την Ελλάδα να προστατεύει αποτελεσματικά το περιβάλλον και την υγεία των πολιτών μέσω της πλήρους εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και νομολογίας. Ζητά επίσης να απομακρυνθούν οι παλιές και ρυπογόνες τεχνολογίες της ΔΕΗ και να ενισχυθεί η επιθεώρηση του περιβάλλοντος, ώστε να μειωθεί ουσιαστικά η ρύπανση. Το Κράτος οφείλει να παρακολουθεί συστηματικά τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ στην υγεία των κατοίκων, και να ενθαρρύνει την περιβαλλοντική εκπαίδευση και συμμετοχή τους στη λήψη περιβαλλοντικών αποφάσεων. Τέλος, οφείλει να ενισχύσει τους μηχανισμούς επίβλεψης κι επιβολής της εργατικής νομοθεσίας για την προστασία της υγείας και ασφάλειας στην εργασία.
Το ΙΜΔΑ αναγνωρίζει τη συμβολή των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ στην ανάπτυξη
της χώρας, ωστόσο ζητά η ανάπτυξη αυτή να συμφιλιωθεί με την προστασία
της υγείας, του περιβάλλοντος και των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας, το Συμβούλιο των Υπουργών, λαμβάνοντας υπόψη το κείμενο της απόφασης, θα προβεί σε συστάσεις προς το Κράτος για λήψη συγκεκριμένων μέτρων συμμόρφωσης με τον Χάρτη και θα παρακολουθεί την πορεία της συμμόρφωσης προς αυτές.
Το ΙΜΔΑ απέστειλε την απόφαση της Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εκδήλωσε ενδιαφέρον, σημειώνοντας ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προσφύγει στο ΔΕΚ για αρκετές περιβαλλοντικές υποθέσεις που αφορούν την Ελλάδα και θα μπορούσε ίσως να κάνει το ίδιο και στην παρούσα υπόθεση.
Άννα Σταυλά
Δικηγόρος, Επιστημονική Συνεργάτιδα ΙΜΔΑ
Η προσφυγή του ΙΜΔΑ αφορούσε την μόλυνση του περιβάλλοντος από τις δραστηριότητες της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα και την Μεγαλόπολη, και τις επιπτώσεις της μόλυνσης στην υγεία των κατοίκων των περιοχών αυτών και των εργαζομένων στην επιχείρηση. Αφορούσε ακόμη εργατικά δικαιώματα των εργαζομένων στη ΔΕΗ, όπως η προστασία της υγείας και ασφάλειάς τους στην εργασία
, και το δικαίωμα σε μειωμένο ωράριο ή πρόσθετες άδειες με αποδοχές.Στην απόφασή της, η Επιτροπή διαπιστώνει κατ’ αρχήν ότι το Κράτος δεν προστατεύει αποτελεσματικά την υγεία των πολιτών, διότι δεν λαμβάνει μέτρα για να βελτιώσει ουσιαστικά την κατάσταση του περιβάλλοντος. Η Επιτροπή αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ενώ η Ελλάδα δεσμεύεται από το Πρωτόκολλο του Κιότο να αυξήσει τις εκπομπές αερίων ρύπων μόνον κατά 25% μέχρι το 2010, το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Εκπομπών προβλέπει αύξησή τους κατά 39,2%, γεγονός το οποίο, σε συνδυασμό με την αγορά
από την ΔΕΗ επιπλέον δικαιωμάτων εκπομπών, φανερώνει την έλλειψη
αποφασιστικότητας του Κράτους να περιορίσει ουσιαστικά την μόλυνση του
περιβάλλοντος και να προστατεύσει την υγεία των πολιτών. Ακόμη, σύμφωνα
με την απόφαση, η Ελλάδα αδιαφορεί για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής
νομοθεσίας, δεν παρακολουθεί την υγεία των κατοίκων των θιγόμενων
περιοχών και δεν ενθαρρύνει την ενημέρωση και συμμετοχή των πολιτών στη
λήψη περιβαλλοντικών αποφάσεων.Η Επιτροπή διαπιστώνει ακόμη ότι το Κράτος δεν ελέγχει εάν και κατά πόσον εφαρμόζονται οι κανόνες ασφάλειας και υγιεινής στην εργασία
,
δεν είναι σε θέση να παρέχει αξιόπιστα στοιχεία για τον αριθμό των
εργατικών ατυχημάτων στα λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ, και εναποθέτει στις
συλλογικές συμβάσεις εργασίας την λήψη μέτρων προστασίας των
λιγνιτωρύχων, ενώ τέτοια μέτρα θα έπρεπε να θεσπίζονται με νόμο.Η εν λόγω απόφαση είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς είναι η πρώτη που αναγνωρίζει τον σύνδεσμο μεταξύ περιβάλλοντος και υγείας, και δέχεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική προστασία της υγείας αποτελεί η διασφάλιση ενός περιβάλλοντος υγιεινού και δίχως ρύπανση. Η Επιτροπή υπογραμμίζει επίσης ότι η συμμόρφωση του Κράτους με τους περιβαλλοντικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι είναι συχνά λιγότερο αυστηροί από το Πρωτόκολλο του Κιότο, δεν αρκεί από μόνη της για να εγγυηθεί τον ουσιαστικό σεβασμό του δικαιώματος στην υγεία, τοποθετώντας έτσι τον άνθρωπο πάνω από τους αριθμούς. Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, πρόκειται για την πρώτη απόφαση διεθνούς οργάνου που αναλύει διεξοδικά το ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας σε σχέση με τις λιγνιτικές δραστηριότητες της ΔΕΗ στις περιοχές της Πτολεμαΐδας και της Μεγαλόπολης.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΙΜΔΑ ζητά από την Ελλάδα να προστατεύει αποτελεσματικά το περιβάλλον και την υγεία των πολιτών μέσω της πλήρους εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και νομολογίας. Ζητά επίσης να απομακρυνθούν οι παλιές και ρυπογόνες τεχνολογίες της ΔΕΗ και να ενισχυθεί η επιθεώρηση του περιβάλλοντος, ώστε να μειωθεί ουσιαστικά η ρύπανση. Το Κράτος οφείλει να παρακολουθεί συστηματικά τις επιπτώσεις των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ στην υγεία των κατοίκων, και να ενθαρρύνει την περιβαλλοντική εκπαίδευση και συμμετοχή τους στη λήψη περιβαλλοντικών αποφάσεων. Τέλος, οφείλει να ενισχύσει τους μηχανισμούς επίβλεψης κι επιβολής της εργατικής νομοθεσίας για την προστασία της υγείας και ασφάλειας στην εργασία
.
Το ΙΜΔΑ αναγνωρίζει τη συμβολή των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ στην ανάπτυξη
της χώρας, ωστόσο ζητά η ανάπτυξη αυτή να συμφιλιωθεί με την προστασία
της υγείας, του περιβάλλοντος και των δικαιωμάτων των εργαζομένων.Στο επόμενο στάδιο της διαδικασίας, το Συμβούλιο των Υπουργών, λαμβάνοντας υπόψη το κείμενο της απόφασης, θα προβεί σε συστάσεις προς το Κράτος για λήψη συγκεκριμένων μέτρων συμμόρφωσης με τον Χάρτη και θα παρακολουθεί την πορεία της συμμόρφωσης προς αυτές.
Το ΙΜΔΑ απέστειλε την απόφαση της Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εκδήλωσε ενδιαφέρον, σημειώνοντας ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προσφύγει στο ΔΕΚ για αρκετές περιβαλλοντικές υποθέσεις που αφορούν την Ελλάδα και θα μπορούσε ίσως να κάνει το ίδιο και στην παρούσα υπόθεση.
Άννα Σταυλά
Δικηγόρος, Επιστημονική Συνεργάτιδα ΙΜΔΑ
μερικά ενδιαφέροντα σχόλια από την αρχική δημοσίευση στο: Η προσφυγή του ΙΜΔΑ για την μόλυνση της Πτολεμαΐδας και της Μεγαλόπολης | ANTINEWS
Frixos13 είπε:
Η ΔΕΗ κρύβει την αλήθεια
Στο press-gr.blogspot.com δημοσιεύτηκε το εξής σχόλιο :
Με καθυστέρηση δεκατεσσάρων ημερών και προσπαθώντας να υποβαθμίσει το όλο ζήτημα αντέδρασε η ΔΕΗ στην απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, σύμφωνα με την οποία η επιχείρηση παραβίασε σειρά άρθρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, ύστερα από σχετική προσφυγή του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΙΜΔΑ).
Οι παραβιάσεις αφορούν το δικαίωμα περί προστασίας της υγείας, καθώς και το δικαίωμα για ασφαλείς και υγιεινές συνθήκες εργασίας. Η καταγγελία αφορούσε τις επιπτώσεις από τη λειτουργία των λιγνιτωρυχείων στην Πτολεμαΐδα και τη Μεγαλόπολη. Η προσπάθεια υποβάθμισης και απαξίωσης φαίνεται από τα ακόλουθα σημεία της ανακοίνωσης της ΔΕΗ:
-Η ΔΕΗ κάνει λόγο περί “δήθεν καταδικαστικής απόφασης” και αναφερόμενη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων υποστηρίζει ότι “η αρμοδιότητά της περιορίζεται στη διαπίστωση ύπαρξης ή μη παράβασης διατάξεων του Κοινωνικού Χάρτη. Αν και η απόφαση δεν είναι δεσμευτική και δεν μπορεί να επιβάλει κυρώσεις, είναι εξαιρετικά σημαντική για δύο βασικούς λόγους: πρώτον σε συμβολικό επίπεδο και δεύτερον διότι ανοίγει τον δρόμο για προσφυγές κατοίκων, φορέων ή άλλων οργάνων στην εθνική και ευρωπαϊκή δικαιοσύνη.
Ήδη η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει ζητήσει τον σχετικό φάκελο και δεν αποκλείεται πολύ σύντομα να υπάρξει σχετική παραπομπή της Ελλάδας στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
-Στην ανακοίνωσή της η ΔΕΗ αναφέρει ότι έγινε καταγγελία από ελληνική μη κυβερνητική οργάνωση. Αποφεύγει, επιχειρώντας να υποβαθμίσει τη σημασία του θέματος, να αναφέρει το όνομα της ΜΚΟ, δηλαδή το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΙΜΔΑ), το οποίο κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι.
-Η ΔΕΗ υποστηρίζει ότι η αρχική αναφορά/έκθεση παρουσιάστηκε ως δήθεν καταδικαστική απόφαση. Το κείμενο που παρουσιάστηκε από το ΙΜΔΑ στις 7 Ιουνίου 2007 αποτελεί έκθεση, αλλά και παράλληλα απόφαση της Επιτροπής ότι υπάρχουν συγκεκριμένες παραβιάσεις του Κοινωνικού Χάρτη, ύστερα, μάλιστα, από ψηφοφορία των μελών της.
Η απόφαση αυτή ελήφθη στις 6.2.2007, αλλά δημοσιοποιήθηκε από την ίδια την Επιτροπή και το ΙΜΔΑ στις 7.6.2007 για λόγους τήρησης του πρωτοκόλλου που ισχύει. Μάλιστα, υπάρχει σχετικό δελτίο Τύπου στις 7.6.2007 στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η ΔΕΗ, τέλος, καταλήγει με τις γνωστές διαβεβαιώσεις ότι δηλαδή συμμορφώνεται πλήρως με την εθνική κι ευρωπαϊκή νομοθεσία, ότι καταβάλλει συνεχείς και συντονισμένες προσπάθειες για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων στα λιγιτωρυχεία και στους σταθμούς παραγωγής, καθώς και ότι αξιοποιεί τον λιγνίτη ορθολογικά και με περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο.
Ας υπενθυμίσουμε μόνο δύο πράγματα: α)μόλις την Τρίτη
έχασε τη ζωή του στα ορυχεία της Κοζάνης ένας εργαζόμενος της ΔΕΗ και
οι συνάδελφοί του καταγγέλλουν ελλιπή μέτρα και β) η νομαρχία Κοζάνης
επιβάλλει σε τακτά χρονικά διαστήματα πρόστιμα στη ΔΕΗ, διότι η
τελευταία παραβιάζει συνεχώς τα όρια για την τέφρα από την εξόρυξη του
λιγνίτη.
Στο press-gr.blogspot.com δημοσιεύτηκε το εξής σχόλιο :
Με καθυστέρηση δεκατεσσάρων ημερών και προσπαθώντας να υποβαθμίσει το όλο ζήτημα αντέδρασε η ΔΕΗ στην απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, σύμφωνα με την οποία η επιχείρηση παραβίασε σειρά άρθρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, ύστερα από σχετική προσφυγή του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΙΜΔΑ).
Οι παραβιάσεις αφορούν το δικαίωμα περί προστασίας της υγείας, καθώς και το δικαίωμα για ασφαλείς και υγιεινές συνθήκες εργασίας. Η καταγγελία αφορούσε τις επιπτώσεις από τη λειτουργία των λιγνιτωρυχείων στην Πτολεμαΐδα και τη Μεγαλόπολη. Η προσπάθεια υποβάθμισης και απαξίωσης φαίνεται από τα ακόλουθα σημεία της ανακοίνωσης της ΔΕΗ:
-Η ΔΕΗ κάνει λόγο περί “δήθεν καταδικαστικής απόφασης” και αναφερόμενη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων υποστηρίζει ότι “η αρμοδιότητά της περιορίζεται στη διαπίστωση ύπαρξης ή μη παράβασης διατάξεων του Κοινωνικού Χάρτη. Αν και η απόφαση δεν είναι δεσμευτική και δεν μπορεί να επιβάλει κυρώσεις, είναι εξαιρετικά σημαντική για δύο βασικούς λόγους: πρώτον σε συμβολικό επίπεδο και δεύτερον διότι ανοίγει τον δρόμο για προσφυγές κατοίκων, φορέων ή άλλων οργάνων στην εθνική και ευρωπαϊκή δικαιοσύνη.
Ήδη η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει ζητήσει τον σχετικό φάκελο και δεν αποκλείεται πολύ σύντομα να υπάρξει σχετική παραπομπή της Ελλάδας στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
-Στην ανακοίνωσή της η ΔΕΗ αναφέρει ότι έγινε καταγγελία από ελληνική μη κυβερνητική οργάνωση. Αποφεύγει, επιχειρώντας να υποβαθμίσει τη σημασία του θέματος, να αναφέρει το όνομα της ΜΚΟ, δηλαδή το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΙΜΔΑ), το οποίο κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι.
-Η ΔΕΗ υποστηρίζει ότι η αρχική αναφορά/έκθεση παρουσιάστηκε ως δήθεν καταδικαστική απόφαση. Το κείμενο που παρουσιάστηκε από το ΙΜΔΑ στις 7 Ιουνίου 2007 αποτελεί έκθεση, αλλά και παράλληλα απόφαση της Επιτροπής ότι υπάρχουν συγκεκριμένες παραβιάσεις του Κοινωνικού Χάρτη, ύστερα, μάλιστα, από ψηφοφορία των μελών της.
Η απόφαση αυτή ελήφθη στις 6.2.2007, αλλά δημοσιοποιήθηκε από την ίδια την Επιτροπή και το ΙΜΔΑ στις 7.6.2007 για λόγους τήρησης του πρωτοκόλλου που ισχύει. Μάλιστα, υπάρχει σχετικό δελτίο Τύπου στις 7.6.2007 στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η ΔΕΗ, τέλος, καταλήγει με τις γνωστές διαβεβαιώσεις ότι δηλαδή συμμορφώνεται πλήρως με την εθνική κι ευρωπαϊκή νομοθεσία, ότι καταβάλλει συνεχείς και συντονισμένες προσπάθειες για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων στα λιγιτωρυχεία και στους σταθμούς παραγωγής, καθώς και ότι αξιοποιεί τον λιγνίτη ορθολογικά και με περιβαλλοντικά φιλικό τρόπο.
Ας υπενθυμίσουμε μόνο δύο πράγματα: α)μόλις την Τρίτη
έχασε τη ζωή του στα ορυχεία της Κοζάνης ένας εργαζόμενος της ΔΕΗ και
οι συνάδελφοί του καταγγέλλουν ελλιπή μέτρα και β) η νομαρχία Κοζάνης
επιβάλλει σε τακτά χρονικά διαστήματα πρόστιμα στη ΔΕΗ, διότι η
τελευταία παραβιάζει συνεχώς τα όρια για την τέφρα από την εξόρυξη του
λιγνίτη.
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
21 Ιουνίου 2007
Το Συμβούλιο της Ευρώπης παραπέμπει σε πόρισμα του
Συνηγόρου του Πολίτη για το περιβάλλον
Δημοσιεύθηκε πρόσφατα (7-6-07)η απόφαση της Επιτροπής
Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης (από
06/12/06)κατόπιν προσφυγής του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου
για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΙΜΔΑ) κατά της Ελλάδας
για τη ρύπανση από μονάδες της ΔΕΗ.
Εν όψει της προσφυγής, ο Συνήγορος του Πολίτη είχε
χορηγήσει στο ΙΜΔΑ στοιχεία της έρευνάς του και το από
Ιουλίου 2005 πόρισμά του σχετικά με αναφορές για τη
ρύπανση και το καθεστώς αδειοδότησης των ατμοηλεκτρικών
σταθμών (ΑΗΣ) Αγίου Δημητρίου, Καρδιάς και Πτολεμαΐδας
(www.synigoros.gr).
Η απόφαση της Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων του
Συμβουλίου της Ευρώπης στηρίζεται στον αυξανόμενο δεσμό
ανάμεσα στην προστασία της υγείας και την εγγύηση ενός
υγιούς περιβάλλοντος και διαπιστώνει παραβίαση του άρθρου
11 του Κοινωνικού Χάρτη περί του δικαιώματος στην
προστασία της υγείας, καθώς και των άρθρων 2 παρ. 4 και 3
παρ. 2, περί δίκαιων συνθηκών εργασίας και ασφαλών και
υγιεινών συνθηκών εργασίας, αντίστοιχα. Η Επιτροπή
επισημαίνει ότι το Ελληνικό Κράτος είναι υποχρεωμένο να
ασκεί εποπτεία των εργασιών της ΔΕΗ όπως και κάθε
οικονομικού φορέα ανεξαρτήτως της νομικής μορφής του για
τις δεσμεύσεις του Κοινωνικού Χάρτη και θεωρεί ότι η
υποχρέωση πρόληψης των βλαβών από την ατμοσφαιρική
ρύπανση παραβιάζεται ενόσω η ρύπανση συνεχίζεται και
μάλιστα χειροτερεύει σταδιακά, στο μέτρο κατά το οποίο
δεν λαμβάνονται επαρκή μέτρα για τον τερματισμό της.
Η Επιτροπή σημειώνει ότι παρά τις διαπιστώσεις του
Συνηγόρου του Πολίτη οι σταθμοί της Καρδιάς, του Αγ.
Δημητρίου και της Πτολεμαΐδας λειτουργούν βάσει ενιαίας
προσωρινής άδειας λειτουργίας, της οποίας η ισχύς
παρατάθηκε με νόμο ως το 2008 δίχως την προηγούμενη
έγκριση περιβαλλοντικών όρων και δεν θα πρέπει να
θεωρείται αποδεκτή η ερμηνεία που δόθηκε από της
ελληνικές αρχές στην καθιερωμένη διάκριση ανάμεσα στη
διαδικασία παραχώρησης άδειας λειτουργίας και τη
διαδικασία παραχώρησης περιβαλλοντικής άδειας, καθώς η
ερμηνεία αυτή στερεί κάθε αξία από τη δεύτερη διαδικασία
(παρ. 212 της απόφασης). Για το λόγο αυτό η Επιτροπή
θεωρεί ότι τα μέτρα παρακολούθησης και ελέγχου των
εκπομπών δεν ισοδυναμούν με προσαρμογή στις «βέλτιστες
διαθέσιμες τεχνικές». Επίσης θεωρεί μη ικανοποιητική την
τήρηση της διαδικασίας ενημέρωσης και συμμετοχής του
κοινού στο πλαίσιο της έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων
και αναφέρει κάποια επιστημονικά στοιχεία για εμφάνιση
ασθενειών σε περιοχές πλησίον της εκμετάλλευσης του
λιγνίτη. Η απόφαση της Επιτροπής δεν επιβάλλει κυρώσεις
κατά της χώρας, ωστόσο, η Ελλάδα, ως συμβαλλόμενο μέρος
του Κοινωνικού Χάρτη οφείλει να συμμορφώνεται με τις
υποδείξεις της απόφασης.
Με την ευκαιρία αυτή, ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει
εκ νέου ότι η βιώσιμη ανάπτυξη δεν συμβαδίζει με την
παράκαμψη των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης
και ότι το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών
Ρύπων δεν απαλλάσσει τις μεγάλες μονάδες παραγωγής
ενέργειας από κάθε όριο εκπομπής ρύπων σε μια περιοχή,
όπως ο Ν.Κοζάνης ή άλλες βεβαρυμένες περιοχές, ούτε από
την υποχρέωση συνεχούς προσαρμογής τους στις καλύτερες
διαθέσιμες τεχνολογίες (Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές).