«Παλικάρι» Ο Λούης Τίκας και η σφαγή του Λάντλοου

Γράφει: Γιάννης Δηράκης - ΙΣΤΟΡΙΑ - 04/07/2014

Εκατό χρόνια μετά, ο Λούης και τα υπόλοιπα «παλικάρια» του Λάντλοου συνεχίζουν να εμπνέουν τους αγώνες των εργατών και να τρομοκρατούν τους Ροκφέλερ κάθε εποχής

Στη Σφαγή του Λάντλοου αναφερθήκαμε ξανά στο Περιοδικό με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από το Πάσχα του 1914, όταν η εθνοφρουρά των Η.Π.Α. έπνιξε στο αίμα τον καταυλισμό των απεργών ανθρακωρύχων της Colorado Fuel and Iron Company ιδιοκτησίας των Ροκφέλερ. Το ντοκιμαντέρ «Παλικάρι – Ο Λούης Τίκας και η σφαγή του Λάντλοου» του Νίκου Βεντούρα σε παραγωγή Λαμπρινής Χ. Θωμά, που πρωτοπαρουσιάστηκε στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και τώρα προβάλλεται σε διάφορες λέσχες, στέκια, χώρους πολιτισμού κ.λπ., είναι μια σημαντική καταγραφή των γεγονότων που προηγήθηκαν και όσων ακολούθησαν την – διάρκειας 10 ημερών – απεργία που 100 χρόνια μετά, παραμένει ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και βίαια παραδείγματα σύγκρουσης μεταξύ εργατών και εργοδοσίας.

Μέσα από αφηγήσεις ιστορικών, συγγραφέων και συγγενών – απόγονων των ανθρακωρύχων, διαρθρωμένο σε 13 κεφάλαια (μετανάστευση, εκμετάλλευση, ρατσισμός, συνδικάτο, Λούης, απεργία, γυναίκες, εκφοβισμός, Πάσχα, εξέγερση, Ροκφέλερ, κληρονομιά, μνήμη), το ντοκιμαντέρ «Παλικάρι», αν και χαμηλού κόστους, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και αποκτά ιδιαίτερη σημασία λόγω και της προσπάθειας διαγραφής της μνήμης και του αντίκτυπου που είχαν τα γεγονότα στην εργατική Αμερική (και ευρύτερα) αλλά και τής ευθείας και αναπόφευκτης σύγκρισης με το σήμερα.

Ενώ θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα γεγονότα είναι πλέον γνωστά σε όσους ασχολούνται με την ιστορία του εργατικού κινήματος, στο «Παλικάρι» γίνεται μια προσπάθεια να τοποθετηθούν σε ένα ευρύτερο ιστορικό – κοινωνικό – οικονομικό – πολιτικό πλαίσιο. Η απεργία των ανθρακωρύχων σπάει την εικόνα της Αμερικής – γης της Επαγγελίας για χιλιάδες μετανάστες. Οι άνθρωποι που έρχονται από κάθε γωνιά της γης στις Η.Π.Α. δεν ψάχνουν δημοκρατία, αλλά χρήματα. Και σ” αυτήν την προσπάθεια, υπάρχουν διάφοροι καλοθελητές που τους μεταχειρίζονται σαν σκλάβους.

Οι μετανάστες ζουν σε πόλεις-γκέτο που ανήκουν στην εταιρία. Πληρώνονται με «λεφτά» που κόβει η εταιρία και είναι υποχρεωμένοι να τα ξοδεύουν στα μαγαζιά, στα μπακάλικα, στα μπαρ κ.λπ. της ίδιας εταιρίας. Δουλεύουν μέσα στις στοές 12 ώρες, υπό άθλιες και εξαντλητικές συνθήκες, κάτω από το βλέμμα επιστατών – φρουρών. Η παραγωγή δεν σταματά ούτε με το θάνατο κάποιου εργάτη. Το πτώμα του φορτώνεται σε κάποιο βαγονάκι και μόνο στο τέλος της εργάσιμης μέρας επιτρέπεται στους συγγενείς και συναδέλφους του νεκρού να τον θάψουν.

Σε αυτές τις συνθήκες η οργάνωση των εργατών είναι παραπάνω από αναγκαία. Ανεξαρτήτως εθνικότητας, οι ανθρακωρύχοι συμμετέχουν μαζικά στο συνδικάτο United Mine Workers και μετά από αποτυχημένες προσπάθειες διαπραγμάτευσης με την εταιρία, ξεκινούν τη μεγάλη απεργία. Ακολουθεί μια σειρά από απειλές εκ μέρους της εργοδοσίας, προσπάθειες απεργοσπασίας και τρομοκρατικές ενέργειες που οργανώνονται από την εταιρία και διεκπεραιώνονται από την εθνοφρουρά που σπεύδει αμέσως για να στηρίξει τα συμφέροντα των ιδιοκτητών των ορυχείων.

Ο Λούης Τίκας, μετανάστης εργάτης στις ΗΠΑ από την Κρήτη, είναι ένας από τους χιλιάδες αναλώσιμους που έχτισαν το αμερικάνικο όνειρο και από τα πρώτα θύματα της εργοδοσίας της CF&I και της εθνοφρουράς, ηγετική μορφή της απεργίας και σύμβολο όλων των μεταναστών εργατών της εποχής. Το «Παλληκάρι» του τίτλου του ντοκιμαντέρ δολοφονείται πισώπλατα την Δευτέρα του (ελληνικού) Πάσχα, λίγες στιγμές πριν η εθνοφρουρά εξαπολύσει σφοδρή επίθεση και κάψει την κατασκήνωση των ανθρακωρύχων, με τουλάχιστον 17 θύματα, μεταξύ των οποίων 10 παιδιά ηλικίας από 4 μηνών έως 11 χρονών και έγκυες γυναίκες, οι οποίες στην προσπάθειά τους να γλιτώσουν κρύβονται σε μια τρύπα που σκάβουν οι άντρες στο έδαφος και απανθρακώνονται.

Η απεργία λήγει άδοξα, με τους ανθρακωρύχους να επιστρέφουν ηττημένοι στις στοές, χωρίς να ικανοποιηθεί ούτε ένα αίτημά τους. Πολλοί πρωτεργάτες της απεργίας και των επεισοδίων που ακολούθησαν μετά την πυρπόληση του καταυλισμού απολύονται. Κανείς από τους υπαίτιους της σφαγής του Λάντλοου δεν καταδικάζεται για τις δεκάδες δολοφονίες εργατών και μελών των οικογενειών τους. Ωστόσο, τίποτα δεν είναι το ίδιο μετά από τα γεγονότα στο Λάντλοου.

Η κληρονομιά που άφησε στο αμερικάνικο εργατικό κίνημα η μνήμη της απεργίας και της σφαγής, εμπνέει εκατομμύρια εργάτες και προκαλεί τεκτονικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις στη συνέχεια. Εκατό χρόνια μετά, ο Λούης Τίκας και τα υπόλοιπα «παλικάρια» του Λάντλοου συνεχίζουν να εμπνέουν τους αγώνες των εργατών και να τρομοκρατούν τους Ροκφέλερ κάθε εποχής. Η μνήμη του Λάντλοου δείχνει και σήμερα το δρόμο.

Δείτε πού προβάλλεται το «Παλληκάρι – Ο Λούης Τίκας και η σφαγή του Λάντλοου» και όλες τις πληροφορίες που αφορούν το ντοκιμαντέρ εδώ (http://www.palikari.org/)

αναδημοσίευση από :Το Περιοδικό - Για τη διατάραξη της κοινής ησυχίας.