Από το 2000, το εξέχων μέλος της κατοχικής τρόικας, η Κομισιόν, εγκαλεί την Ελλάδα γιατί έχει τα φθηνότερα τιμολόγια οικιακού ρεύματος στην Ευρώπη. Με όχημα το χρέος, ζητά τώρα να διορθωθεί κι αυτή η «ανωμαλία» στην αγορά. Έτσι, η κυβέρνηση, μετά την «απελευθέρωσή» μας από εργασιακά κι ασφαλιστικά δικαιώματα, ετοιμάζεται να «απελευθερώσει» και τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας από τα «βαριά δεσμά» της κρατικής ρύθμισης.Τα «οφέλη» από τη μέχρι σήμερα «απελευθέρωση»-ιδιωτικοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας κρίθηκαν ανεπαρκή: από το 2000 ως το 2009, τα οικιακά τιμολόγια αυξήθηκαν μόνο 48%!! Γι’ αυτό προτείνουν από το Σεπτέμβρη κλιμακωτές αυξήσεις ως και 110%!!!
Όπως δηλώνουν τρόικα, κυβέρνηση και πάσης φύσης «παράγοντες» της αγοράς: «ήρθε η ώρα να περάσουμε από τη θεωρητική στην πραγματική απελευθέρωση».
ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ… ΟΙ ΑΥΞΗΣΕΙΣ
Μέσα από το λεγόμενο «εξορθολογισμό» των τιμολογίων, επιχειρείται μια νέα, τεράστια αναδιανομή πλούτου σε βάρος των εργαζομένων. Ο πρόεδρος της ΔΕΗ Α.Ε., κος Ζερβός, το διατυπώνει πιο πρακτικά: «θα πρέπει να μειωθούν τα τιμολόγια με υψηλά περιθώρια κέρδους (επιχειρήσεις) και να αυξηθούν τα ζημιογόνα (οικιακό, αγροτικό)».
Ο δρόμος για την αναδιάρθρωση των τιμολογίων άνοιξε, με το «μνημόνιο στήριξης» να απαιτεί διπλασιασμό των τιμών, για να κυλήσει «ομαλά» η απελευθέρωση της αγοράς! Σε ενάμιση μήνα, η ΡΑΕ καταθέτει εισήγηση για αυξήσεις 30-40% στο οικιακό τιμολόγιο από το Σεπτέμβρη. Οι αγρότες θα κληθούν να πληρώσουν κι αυτοί αύξηση 50,5%-66,1%.
Στην 3ετία 2010-2012, προβλέπονται κι άλλες αυξήσεις στο οικιακό τιμολόγιο: για κατανάλωση έως 800 KWh κατά 110%, από 801-1.600 KWh κατά 27%, από 1.601-2.000 KWh κατά 14,5%.
Η «ελεύθερη αγορά» ξέρει καλά ότι το ηλεκτρικό ρεύμα αποτελεί βασικό κοινωνικό αγαθό για το λαό. Κανείς δεν μπορεί να ζήσει σήμερα χωρίς ρεύμα. Η εμπορευματοποίησή του εξασφαλίζει σίγουρα και πλούσια κέρδη στο κεφάλαιο!
Χαμένος θα είναι και πάλι ο ελληνικός λαός που θα πρέπει να πληρώνει ένα είδος πρώτης ανάγκης σαν ακριβή πολυτέλεια. Μια τετραμελής οικογένεια έχει μέση κατανάλωση τετραμήνου περίπου 2000 KWh. Από το Σεπτέμβρη, μόνο για αξία ρεύματος (δηλ. χωρίς πάγιο, ΦΠΑ, Δημοτικά Τέλη, ΤΑΠ, ΕΡΤ) θα πληρώνει 277€, από 215€ που δίνει σήμερα! Με το πάγιο η δαπάνη θα φτάσει σε 297€ για μονοφασική παροχή και 329€ για τριφασική (αντίστοιχες σημερινές τιμές 230€ και 253€).
Στο ίδιο πακέτο μέτρων περιλαμβάνεται κι ο περιορισμός των τιμολογίων σε 7-8 κατηγορίες από τις 32 που διαθέτει σήμερα η ΔΕΗ, μειώνοντας σημαντικά τις «ευπαθείς κατηγορίες». Δηλαδή, όσες δικαιούνται μέχρι σήμερα φθηνότερο, μειωμένο τιμολόγιο. Ανάμεσα στους «επιδοτούμενους και ζημιογόνους» που στο «εφεξής» θα πληρώνουν πολύ ακριβότερα είναι: οι πολύτεκνοι, οι νησιώτες, οι αγρότες, κ.λπ.
Υπάρχουν όμως και οι «ελκυστικοί καταναλωτές». Για τους «έχοντες» υψηλές καταναλώσεις τα τιμολόγια μειώνονται! Για κατανάλωση πάνω από 4.400 KWh κατά 31,4%, από 3.001-4.400 KWh κατά 21,4%, από 2.001-3.000 KWh κατά 12,6%. Γιατί πόσο ακόμα να αντέξει η αγορά τέτοια «στρέβλωση»; Δεν μπορεί ο συνταξιούχος να πληρώνει «πάμφθηνα» για να βράσει το τσάι του, κι ο «φορολογούμενος» της Εκάλης να πληρώνει «πανάκριβα» τη θερμαινόμενη πισίνα του… Όσο πιο «ενεργειακά σπάταλος», τόσο πιο χαμηλότερη η τιμή! Έτσι αντιλαμβάνεται το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής την «εξοικονόμηση ενέργειας».
ΚΑΙ ΕΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ… ΟΙ ΦΟΡΟΙ
Ο ελληνικός λαός καλείται να θυσιαστεί για να αποπληρωθούν στους διεθνείς κερδοσκόπους χρέη και δάνεια που κατά κύριο λόγο διοχετεύτηκαν στους κρατικοδίαιτους «επενδυτές» των «απελευθερωμένων αγορών», των Συμπράξεων Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), κ.ο.κ. Ξένοι και ντόπιοι «επενδυτές», όχι μόνο δεν καλούνται να πληρώσουν για τα χρέη που φόρτωσαν στη χώρα, αλλά απαιτούν και λαμβάνουν νέες χρηματοδοτήσεις, επιδοτήσεις κι εγγυήσεις. Αυτά τα κεφάλαια αναζητά η κυβέρνηση και όπως πάντα, τα βρίσκει … στις τσέπες των εργαζομένων.
Οι λογαριασμοί της ΔΕΗ «απελευθερώνονται», αλλά ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός μένει. Εκτός από τα γνωστά Δημοτικά Τέλη, το ΤΑΠ, την ΕΡΤ και την από 1.7.2010 νέα αύξηση του ΦΠΑ στο ρεύμα από 10% σε 11%, προστίθενται: από 5.5.2010 νέος Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης-ΕΦΚ (6,5 €/MWh[1] για τα νοικοκυριά), από 1.1.2010 η ρήτρα καυσίμου (0,24 €/MWh για τα νοικοκυριά) και από 2.5.2010 το τέλος Δικαιωμάτων Εκτέλεσης Τελωνειακών Εργασιών – ΔΕΤΕ (0,5 €/MWh, που εισπράττει το κράτος και όχι οι τελωνειακοί υπάλληλοι).
Με απλά λόγια, το παραπάνω μέσο νοικοκυριό θα πληρώσει από Σεπτέμβρη μόνο για ρεύμα τετραμήνου μονοφασικής παροχής: 277,3€ + 19,7€ Πάγιο + 32,7€ ΦΠΑ + 13€ ΕΦΚ + 0,48€ ρήτρα καυσίμου + 1€ ΔΕΤΕ = 344 €!! (από 253 € που πληρώνει σήμερα).
ΟΙ «ΖΩΝΕΣ» ΤΟΥ ΛΥΚΟΦΩΤΟΣ
Ξεχάστε το ενιαίο τιμολόγιο 24 ώρες το 24ωρο, 12 μήνες το χρόνο, ίδιο από την Αλεξανδρούπολη ως την Κρήτη. Αυτός ο «ανορθολογισμός» δεν συνάδει με μια «σύγχρονη ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας». Καταρχήν, τα νέα τιμολόγια θα διαχωρίζονται σε «ζώνες αιχμής κατανάλωσης», όπου το ρεύμα θα μπορεί να χρεώνεται με αυξημένη τιμή όταν κρίνεται «αναγκαίο».
α) Ζώνη Υψηλής Ζήτησης «Α»: 7:00-23:00, τις εργάσιμες μέρες από Ιούνιο ως και Σεπτέμβριο, όπου θα επιτρέπεται να επιβάλλονται «έξτρα» αυξήσεις λόγω «υψηλότερης ενεργειακής χρέωσης».
β) Ζώνη Υψηλής Ζήτησης «Β»: 7:00-23:00, τις εργάσιμες μέρες όλου του έτους, όπου θα επιτρέπεται να επιβάλλονται «απλές» αυξήσεις λόγω «υψηλότερης ενεργειακής χρέωσης».
γ) Ζώνη Χαμηλής Ζήτησης: 23:00-7:00, τις εργάσιμες μέρες κι όλες τις αργίες του έτους, που υπάρχει «χαμηλή ενεργειακή χρέωση».
Δηλ. το ρεύμα θα είναι πανάκριβο ακριβώς όταν το χρειαζόμαστε. Το χειμώνα όταν κρυώνουμε, το καλοκαίρι όταν λιώνουμε από τη ζέστη. Το βράδυ που γυρίζουμε από τη δουλειά και πρέπει να μαγειρέψουμε και να πλύνουμε. Ας μην είμαστε όμως «ισοπεδωτικοί». Καθώς τα «μέτρα σταθερότητας» θα εκτινάξουν την ανεργία στο 20%-30%, χιλιάδες άνεργοι θα μπορούν να κάνουν μεταμεσονύκτια χρήση του «ανταγωνιστικού τιμολογίου» της Ζώνης Χαμηλής Ζήτησης…
Όσο για τους κατοίκους των μη διασυνδεδεμένων νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης, οι «επιλογές» είναι πολλές… Να πληρώνουν στην τιμή κόστους παραγωγής των Αυτόνομων Μονάδων της ΔΕΗ (καύσιμο Μαζούτ και Ντήζελ, κόστος ως 146,6 €/ΜWh). Να πληρώνουν στην τιμή επιδότησης των ΑΠΕ (99–507 €/ΜWh). Να τα πληρώνουν και τα δύο. Να πληρώνουν ενιαία τιμή στη μια στήλη του λογαριασμού και το υπόλοιπο κόστος να το επιβαρύνονται μέσα από τα δημοτικά τέλη στην άλλη, κι άλλα τέτοια φαιδρά.
Τα «μέτρα σταθερότητας» ενδέχεται να τους απαλλάξουν από τα πολλαπλά «διλήμματα». Με τον Τουρισμό να σβήνει, τις θέσεις εργασίας να χάνονται, τα «απελευθερωμένα» δρομολόγια πλοίων κι αεροπλάνων να καταργούνται λόγω «χαμηλών περιθωρίων κέρδους». Με τον τόπο να ξεχερσώνεται από ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά, χωρίς γιατρούς, φαρμακεία, σχολεία μπορούν κάλλιστα να μεταναστεύσουν στην ηπειρωτική Ελλάδα και στο διασυνδεδεμένο σύστημα. Έτσι, θα πάψει μια για πάντα κι αυτή η «στρέβλωση» της αγοράς. Δεν θα υπάρχουν πια «απομονωμένα μικροδίκτυα» να προκαλούν ανωμαλίες στην «ομαλή» καμπύλη της απελευθέρωσης…
ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ
Στην Ελλάδα, το παραμύθι της «καλής απελευθέρωσης» που σκοτώνει τον «κρατικό μπαμπούλα» και φέρνει «οφέλη» στο λαό, ξέμεινε από «οφέλη» πριν σκοτώσει το «μπαμπούλα». Οι Αδελφοί Γκριμ -που συνήθως αναφέρονται ως Ε.Ε. και Επιχειρηματικοί Όμιλοι- ενημερώνουν πλέον τους καταναλωτές ότι «κακώς αναμενόταν από την απελευθέρωση να μειώσει τις τιμές. Σκοπός της ήταν να αντανακλάται ορθά το πραγματικό κόστος παραγωγής». Γι’ αυτό επιτάσσουν «την κατάργηση των κρατικά ρυθμιζόμενων τιμολογίων και τη σύνδεση των τιμολογίων λιανικής με τη χονδρεμπορική αγορά, μέσα από την αντιστοίχησή τους με την Οριακή Τιμή Συστήματος (ΟΤΣ)».
Η ΟΤΣ είναι η τιμή που πουλούν το ρεύμα στο χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας (χονδρεμπορική αγορά) οι εγκατεστημένες στη χώρα Μονάδες Ηλεκτροπαραγωγής. Η τιμή διαμορφώνεται καθημερινά σε ωριαία βάση κι απεικονίζει την προσφερθείσα τιμή της πιο ακριβής Μονάδας που πούλησε ρεύμα τη συγκεκριμένη ώρα στο Σύστημα. Αυτήν την τιμή εισπράττουν όλοι οι παραγωγοί και οι εισαγωγείς που πούλησαν ρεύμα την ίδια ώρα. Δηλ. το κόστος παραγωγής αντανακλάται «ορθά» από μια πλασματική τιμή, αυτή που ζητάνε οι επιχειρήσεις. Ουδείς γνωρίζει ποια είναι τα «πραγματικά κόστη» τους, εκτός από τις ίδιες που φυσικά… προστατεύονται από το «επιχειρηματικό απόρρητο».
Η ΟΤΣ καθορίζεται από τον Διαχειριστή Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε.)[2], την εταιρεία που αποτελεί το χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας. Επόπτης «διαφάνειας» των διαδικασιών και «της μεθοδολογίας των τιμών» είναι η «ανεξάρτητη» Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), που με την τελευταία οδηγία 72/09 της Ε.Ε. αναβαθμίζεται σε Υπουργείο[3]!!
Η σύνδεση των τιμολογίων κατανάλωσης (λιανική τιμή) με την ΟΤΣ, σημαίνει πρακτικά την πλήρη απορρύθμιση των τιμών, που θα καθορίζονται πλέον απευθείας από τις επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας και με το μοναδικό κριτήριο που αναγνωρίζει η αγορά: τη μεγιστοποίηση των κερδών.
Καθώς οι τιμές θα αυξομειώνονται ανά ώρα, η δαπάνη του νοικοκυριού για ρεύμα θα αποτελεί μια ακόμα αβεβαιότητα για το ήδη επισφαλές του αύριο. Τα «νέα πακέτα σύνδεσης» που θα του προσφέρουν παλιοί και νέοι «πάροχοι», θα προσθέσουν ακόμα ένα γρίφο στον πενιχρό προϋπολογισμό του. Γρίφο που αδυνατεί να λύσει, εκτός κι αν προσλάβει προσωπικό που θα παρακολουθεί σε 24ωρη βάση το χρηματιστήριο ενέργειας!
Εάν τα τιμολόγια απελευθερωθούν και συνδεθούν με το χρηματιστήριο, τα νοικοκυριά κι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν θα είναι ποτέ σε θέση να γνωρίζουν τις πραγματικές τιμές που θα πληρώσουν μετά την αγορά του ενός ή του άλλου «πακέτου σύνδεσης». Ένα μήνα μετά, όταν θα έχει ενεργοποιηθεί το «νέο πακέτο» ή η «νέα σύνδεση» οι τιμές θα έχουν ήδη αλλάξει. Σκεφτείτε αν αυτό που συμβαίνει με τα «πακέτα» κινητής τηλεφωνίας, θέλετε να γίνεται με το ρεύμα σας.
Η «απελευθέρωση» των τιμολογίων εξαναγκάζει τη μικρή επιχείρηση και το νοικοκυριό να αγοράσουν το ρεύμα τους από την «ελεύθερη» αγορά. Τους υποχρεώνει να «διαπραγματευτούν» τις τιμές απευθείας με τα γιγάντια μονοπώλια στην ενέργεια, να ανταγωνιστούν «ίσοις όροις» τους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές. Σε αυτό το αγώνισμα τα νοικοκυριά κι οι μικροεπιχειρήσεις δεν μπορούν να κερδίσουν. Θα είναι πάντα οι χαμένοι και θα πληρώνουν πάντα δυσανάλογα και πανάκριβα.
Ένας λόγος που εξαγγέλθηκαν νέες αυξήσεις στο οικιακό ρεύμα είναι και η εμφάνιση των «ανταγωνιστικών παρόχων» (Verbund, Aegean Power, κ.λπ.) Οι εταιρείες αυτές στοχεύουν στις μεσαίες/μεγάλες εμπορικές επιχειρήσεις. Οι 6.300 πελάτες που έχει χάσει η ΔΕΗ Α.Ε. είναι ακριβώς σούπερ μάρκετ, πολυκαταστήματα και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις. Όπως λέει και το διαφημιστικό φυλλάδιο της Aegean, γι’ αυτούς «η προσφερόμενη τιμή διαμορφώνεται… για κάθε πελάτη ξεχωριστά». Έτσι, τον ανταγωνισμό των εταιρειών για «τους πελάτες με υψηλά περιθώρια κέρδους», καλείται να χρηματοδοτήσει όπως πάντα το γνωστό υποζύγιο: ο ελληνικός λαός.
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΝΕΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΔΕΗ
Η νέα δομή των λογαριασμών (στο σκέλος της κατανάλωσης ρεύματος) αντανακλούν τη μορφή που ετοιμάζεται να δώσει η «απελευθερωμένη» αγορά στη ΔΕΗ και τις χρεώσεις που θα προσθέσει στα τιμολόγια. Μια ΔΕΗ σε κομμάτια, χωρίς τα Δίκτυα Μεταφοράς και Διανομής που θα αποτελούν ξεχωριστές θυγατρικές ή και πλήρως ανεξάρτητες εταιρείες.
Κάθε εταιρεία Παραγωγής, Μεταφοράς, Διανομής και Προμήθειας θα χρεώνει τη δική της τιμή και το δικό της πάγιο ανάλογα «με το κόστος λειτουργίας και συντήρησης, τις αποσβέσεις και το εύλογο κέρδος», συν ΦΠΑ για κάθε ξεχωριστή πλέον δραστηριότητα.
Δίπλα σε αυτά, οι χρεώσεις Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) σηματοδοτούν το σπάσιμο του ενιαίου γεωγραφικά τιμολογίου και βάζουν σε «μαύρη λίστα» όσους συμπατριώτες μας τυχαίνει να κατοικούν σε νησιά, να είναι πολύτεκνοι ή αγρότες. Ανοίγουν έτσι το δρόμο για να απαλλαγούν οι επιχειρήσεις της «απελευθερωμένης» αγοράς από το βάρος αυτών των κοινωνικών υποχρεώσεων.
Το νέο έντυπο χωρίζεται σε δυο στήλες. Στην αριστερή μπλε στήλη εμφανίζονται τα γνωστά από πάντα μεγέθη του ενιαίου πάγιου και της ενιαίας τιμής KWh που προσφέρει η ΔΕΗ ανά κλίμακα κατανάλωσης. Η τιμή αυτή συμπεριλαμβάνει τα κόστη των ενιαίων και καθετοποιημένων δραστηριοτήτων Παραγωγής – Μεταφοράς - Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Με απλά λόγια: το κόστος ολόκληρης της παραγωγικής διαδικασίας που απαιτείται από την εξόρυξη του λιγνίτη μέχρι να ανάψει η λάμπα στο σπίτι μας.
Στη δεξιά κόκκινη στήλη «αναλύονται» οι «διαφανείς» χρεώσεις για κάθε δραστηριότητα που μέχρι σήμερα θεωρούνταν απλά αναγκαία για την ηλεκτροδότηση. Κι επειδή στην «απελευθερωμένη» αγορά δεν υπάρχουν αναγκαία, κάθε δραστηριότητα πρέπει να τιμάται αναλόγως ώστε να αποφέρει κέρδος.
Ας προσπαθήσουμε να λύσουμε το αίνιγμα των νέων χρεώσεων της κόκκινης στήλης για ένα νοικοκυριό.
- Το Δίκτυο Μεταφοράς αναλύεται σαν χρέωση ανεξάρτητης εταιρείας με τις ακόλουθες θυγατρικές(;) δραστηριότητες:
α) Χρήση Δικτύου Μεταφοράς που περιλαμβάνει:
i) Πάγιο τέλος με το οποίο χρεώνεται ο καταναλωτής για να περάσει το ρεύμα «του» από τις Γραμμές Υψηλής Τάσης (0,33 €/KVA[4]).
ii) Τιμή διέλευσης για κάθε KWh της κατανάλωσής του (0,00524 €/KWh).
β) Επικουρικές Υπηρεσίες όπου χρεώνονται οι εφεδρείες, η ρύθμιση τάσης και συχνότητας, επανεκκίνηση μονάδων και άλλες, αυτονόητες ως σήμερα τεχνικές εργασίες για να μην γίνονται μπλακ άουτ, να μην καίγονται οι συσκευές μας, κ.λπ. Με δυο λόγια, για να έχουμε ρεύμα (0,00041 €/KWh).
γ) Λοιπές Επιβαρύνσεις όπου χρεώνονται μέρος των δαπανών που καταβάλει η εταιρεία ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε. για να επιδοτεί την ισχύ των «επενδυτών» σε θερμικές μονάδες, τους ιδιώτες των ΑΠΕ, κ.ο.κ. (0,00042 €/KWh).
- Το Δίκτυο Διανομής αναλύεται επίσης σαν ανεξάρτητη χρέωση και περιλαμβάνει:
i) Πάγιο τέλος με το οποίο χρεώνεται ο καταναλωτής για να περάσει το ρεύμα «του» από τις Γραμμές Μέσης και Χαμηλής Τάσης (1,2 €/KVA).
ii) Τιμή διέλευσης για κάθε KWh της κατανάλωσής του (0,0189 €/KWh).
- Οι Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας είναι οι χρεώσεις που μοιράζονται στην κατανάλωση για να μπορούν οι νησιώτες να πληρώνουν ίδια τιμή ρεύματος με τους υπόλοιπους και να έχουν ρεύμα οι πολύτεκνοι (0,0093 €/KWh).
- Το ειδικό τέλος για τις ΑΠΕ αναγράφεται και στις δυο στήλες και αποτελεί το τμήμα της επιδότησης που καταβάλλεται απευθείας από τους καταναλωτές για την ιδιωτική «πράσινη» κερδοσκοπία. Ανέρχεται σε 0,0003 €/ KWh και η ΡΑΕ έχει ήδη έτοιμη εισήγηση για τον τριπλασιασμό του.
Το άθροισμα όλων αυτών των «Χρεώσεων Δικτύου» εμφανίζεται στην κόκκινη στήλη, πάνω και δεξιά. Η «Αξία Ηλεκτρικού Ρεύματος» στην ίδια στήλη κάτω και δεξιά, συνιστά τη χρέωση για την Παραγωγή ρεύματος.
Σήμερα, στο ενιαίο πάγιο και στην ενιαία τιμή της KWh της ΔΕΗ ενσωματώνονται όλα τα κόστη και οι «χρεώσεις» της κόκκινης στήλης. Όσο τα τιμολόγια της ΔΕΗ παραμένουν ενιαία και κρατικά ρυθμιζόμενα, το άθροισμα της μπλε στήλης ισούται με αυτό της κόκκινης. Την επαύριο της «απελευθέρωσης» των τιμολογίων και της διάσπασης της ΔΕΗ, οι δυο στήλες θα αθροίζονται πλέον, με ότι αυτό θα σημάνει για το εισόδημα της εργαζόμενης οικογένειας.
Αυτή είναι η «διαφάνεια» των νέων, «ωραίων» κι «ελεύθερων» τιμολογίων. Αυτές τις «διακριτές χρεώσεις» θα πρέπει να αποκρυπτογραφήσει ο εργαζόμενος, ο συνταξιούχος, ο μικρομαγαζάτορας για να μετρήσει αν η τσέπη του αντέχει να ανάψει το θερμοσίφωνο.
ΠΟΙΟΣ ΠΛΗΡΩΝΕΙ ΤΟ… ΡΟΛΟΪ
Η απελευθέρωση των τιμολογίων, οι «ζωνικές» χρεώσεις και η αυξομείωση των τιμών ανά βδομάδα ή ώρα, δεν μπορούν φυσικά να γίνουν με τους παλιούς μετρητές. Τα ρολόγια της ΔΕΗ απηχούν κι αυτά την «παλιά κρατική κουλτούρα». Φτιάχτηκαν για να τα διαβάζουν οι απλοί άνθρωποι και για μια ενιαία επιχείρηση με ένα ενιαίο τιμολόγιο. Δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κομμάτιασμα της ΔΕΗ, ούτε στις λαβυρινθώδεις ωριαίες διακυμάνσεις των χρηματιστηριακών τιμών. Η κερδοφορία της αγοράς επιτάσσει πια να αποξηλωθούν.
Με νομοσχέδιο που κατέθεσε ήδη η Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας, κα Μπιρμπίλη, οι καταναλωτές υποχρεούνται να αντικαταστήσουν τα παλιά ρολόγια της ΔΕΗ με «υπερσύγχρονους» τηλεμετρητές χρονοχρέωσης και προπληρωμένου χρόνου. Έτσι, η «ελεύθερη αγορά» θα είναι σε θέση να τους προσφέρει «ανταγωνιστικά πακέτα» τιμολογίων, αντίστοιχα με το διαθέσιμο βαλάντιο του καθενός. Όπως π.χ. για πλήρη ρευματοδότηση το 24ωρο, για ρεύμα κάποιες ώρες, για διακοπή κάποιες ώρες, για όσο κρατάει ένα… καρτοκινητό, κ.ο.κ. Ποιος είπε ότι η «ελεύθερη αγορά» δεν φέρνει καλύτερη ποιότητα κι εξυπηρέτηση;
Το κόστος τους είναι ουδόλως ευκαταφρόνητο. Σύμφωνα με το κο Γκνούντι, της Ιταλικής Enel, που ενδιαφέρεται να μας πουλήσει ηλεκτρονικούς μετρητές και συστήματα τηλεμέτρησης, το πρόγραμμα αντικατάστασης θα κοστίσει 1 δις €. Λεφτά για συντάξεις δεν υπάρχουν, λεφτά όμως για χρονομετρητές θα βρεθούν. Η αγορά κι οι κυβερνητικοί αρμόδιοι διαβεβαιώνουν ότι το κόστος για τον καταναλωτή θα ανέλθει γύρω στα 120 €. Ασήμαντο ποσό, ειδικά για ένα χαμηλοσυνταξιούχο του ΙΚΑ!
Στην Κόρινθο, το εργοστάσιο της Metering HoldCo συναρμολογεί τέτοιους μετρητές (τα μέρη κατασκευάζονται σε Ινδία και Μεξικό). Αποτελεί το βασικό προμηθευτή της ΔΕΗ και κατέχει το 95% της ελληνικής αγοράς. Είναι θυγατρική της Ελβετικής πολυεθνικής Landys+Gyr, που με τη σειρά της ανήκει… στη Siemens GmbH!
Όπως μας πληροφορεί ο γραμματέας της ΡΑΕ Βρετανίας, κος Ed Miliband, οι μετρητές αυτοί παρουσιάζουν συχνότατες βλάβες που επιβαρύνουν τα νοικοκυριά και «καταγγέλλονται από χιλιάδες καταναλωτές για υπερφορτωμένους λογαριασμούς». Η «ελεύθερη αγορά» και στην Αγγλία και στην Ελλάδα, θεωρεί όμως τις μετρήσεις τους «αδιαμφισβήτητες». Η εγκατάστασή τους είναι προϋπόθεση για αύξηση των επιχειρηματικών κερδών. Μπροστά σε αυτόν τον «ιερό σκοπό», τα προβλήματα των καταναλωτών είναι απλά «παράπλευρες απώλειες»
Το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ) επισημαίνει σωστά ότι θέτουν ζητήματα παραβίασης του προσωπικού απορρήτου. Και προειδοποιεί ότι μέσω αυτών των μετρητών, η εταιρεία ηλεκτρικού μπορεί με τηλεχειρισμούς να διακόπτει κατά βούληση τη ρευματοδότησή μας. Ο συνήθης λόγος είναι η απότομη αύξηση της κατανάλωσής μας. Τα «πακέτα προσφορών» της «απελευθερωμένης» αγοράς βασίζονται σχεδόν πάντα στα δεδομένα κατανάλωσης που πραγματοποιήσαμε τις αντίστοιχες ώρες και μέρες του προηγούμενου έτους. Με όρους κέρδους σημαίνει ότι αυτή την κατανάλωση αντέχουμε να πληρώσουμε. Αν ξαφνικά αλλάξει το καταναλωτικό μας «προφίλ» και προκειμένου ο «πάροχος» να μην ρισκάρει τον κίνδυνο ενός απλήρωτου λογαριασμού, διακόπτει την ηλεκτροδότηση της παροχής μας. Και το ΚΕΠΚΑ αναρωτιέται: «Αν ένα νιόπαντρο ζευγάρι αποκτήσει παιδί, κινδυνεύει να βρεθεί χωρίς ρεύμα;» Η 15χρονη «απελευθερωμένη» εμπειρία της Βρετανίας απαντά, δυστυχώς, καταφατικά…
Οι νέοι μετρητές δέχονται και κάρτες προπληρωμένου χρόνου ηλεκτροδότησης. Τα «οφέλη» που παρέχει αυτό το «πακέτο σύνδεσης», περιγράφονται στη συνέχεια από 3,8 εκατομμύρια Βρετανικά νοικοκυριά που τα «απολαμβάνουν» εδώ και 15 χρόνια.
ΟΙ ΖΩΕΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ
Στη Βρετανία, τη χώρα-μοντέλο της πολιτικής των «απελευθερωμένων αγορών», η ιδιωτικοποίηση των δημοσίων επιχειρήσεων ηλεκτρισμού ξεκίνησε το 1992. Μαζί απελευθερώθηκαν και τα τιμολόγια του ρεύματος. Οι ενιαίες επιχειρήσεις διασπάστηκαν κι ο λογαριασμός απέκτησε «διακριτές χρεώσεις» για κάθε δραστηριότητα. Τα τιμολόγια χωρίστηκαν σε «ζώνες» και συνδέθηκαν με τις ωριαίες τιμές του χρηματιστήριου ενέργειας. Όπως ετοιμάζονται να το αντιγράψουν και στη χώρα μας.
Τα «οφέλη» για τα νοικοκυριά από την «πρότυπη» αγγλική απελευθέρωση ήταν αφενός, να αυξηθούν κατακόρυφα οι τιμές (11% μεταξύ 1991 και 1992, 57% από 1991-2008) κι αφετέρου, να ανακαλυφθεί ένα νέο κοινωνικό φαινόμενο, η «ενεργειακή φτώχεια».
Η Βρετανική κυβέρνηση το 2001 όρισε ότι υφίσταται ενεργειακή φτώχεια «όταν ένα νοικοκυριό χρειάζεται να ξοδεύει πάνω από το 10% του εισοδήματός του για ικανοποιητική θέρμανση, μαγείρεμα κι άλλες βασικές λειτουργίες». Η κυβέρνηση της ίδιας χώρας εκτιμούσε το 2008, πως η «ελεύθερη αγορά ηλεκτρισμού λειτουργεί ικανοποιητικά». Την ίδια στιγμή ο αριθμός των ενεργειακά φτωχών νοικοκυριών ανέβαινε από 1,7 εκατομμύρια το 2005, σε 5,5 εκ. το 2008. Με τις νέες αυξήσεις που επήλθαν το 2008 (27,5%), οι εκτιμήσεις πρόβλεπαν 7 εκ. για το 2009.
Η εκτίναξη των οικιακών τιμολογίων από τους πρώτους μήνες της «απελευθέρωσης», οδήγησε χιλιάδες νοικοκυριά σε αδυναμία πληρωμής των λογαριασμών τους και τη συσσώρευση χρεών προς τις ιδιωτικές πλέον ηλεκτρικές εταιρείες. Με αποτέλεσμα το 1993 να παρατηρηθεί μια πρωτοφανής για τα αγγλικά δεδομένα έκρηξη των αποκοπών, Δηλ. οι εταιρείες διέκοψαν τη ρευματοδότησή τους. Λίγο μετά σημειώθηκαν και οι πρώτοι θάνατοι από ψύχος σε ανθρώπους που τους είχαν κόψει το ρεύμα. Το θέμα έγινε πρωτοσέλιδο και συντάχθηκε νομοθεσία που περιόριζε τις ασύδοτες αποκοπές. Τότε, η «απελευθερωμένη αγορά» εφηύρε τους ηλεκτρονικούς μετρητές με χρήση κάρτας.
Όσα νοικοκυριά είχαν χρέη ή δυσκολεύονταν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους και προκειμένου να συνεχίσουν να ηλεκτροδοτούνται, αναγκάστηκαν από τις «απελευθερωμένες» εταιρείες να εγκαταστήσουν ηλεκτρονικούς μετρητές με χρήση κάρτας προπληρωμένου χρόνου κατανάλωσης. Το εμπόριο των καρτών ανέλαβαν κι εκεί σούπερ μάρκετ, βενζινάδικα, όπως σε μας για τα καρτοκινητά. Κι όσο οι τιμές ανέβαιναν, τόσο περισσότερα νοικοκυριά αναγκάζονταν να στραφούν στις κάρτες. Έτσι, από 1,15 εκ. νοικοκυριά με κάρτες το 1993, έφτασαν τα 2,70 εκ. το 1995 και τα 3,8 εκ. το 2007.
Το αποτέλεσμα, όπως διαπιστώνει έρευνα των βρετανικών συνδικάτων, ήταν οι αποκοπές να μειωθούν από 48.000 σε νοικοκυριά το 1994, σε 400 το 1998 γιατί… «με τη χρήση κάρτας προπληρωμένου χρόνου, οι καταναλωτές αποκόπτονται μόνοι τους όταν δεν έχουν να βάλουν σ’ αυτή άλλα χρήματα. Έτσι, οποιεσδήποτε συνέπειες και να έχει η παύση ηλεκτροδότησής τους, η ευθύνη βαρύνει τους ίδιους κι όχι τις ηλεκτρικές εταιρείες.»
Και συνεχίζει: «Το 2007 διαπιστώθηκε ότι 24% των νοικοκυριών με κάρτα προπληρωμένου χρόνου αποσυνδέεται μόνο του τουλάχιστον μία φορά στη διάρκεια κάθε χρόνου, το 11% για πάνω από 7 ώρες και το 1% πάνω από 20 φορές το χρόνο. Με εγκατεστημένους 3,8 εκατομμύρια μετρητές με κάρτα, αυτό σημαίνει ότι αποκόπτονται 912.000 νοικοκυριά κάθε χρόνο, 410.000 πάνω από 7 ώρες και 36.500 πάνω από 20 φορές». Σύνολο «κρυμμένων αποκοπών»: 1.358.500 νοικοκυριά…
Οι κάρτες προπληρωμένου χρόνου αποδείχτηκαν εξαιρετικά κερδοφόρες για τις «απελευθερωμένες» επιχειρήσεις. Όχι μόνο γιατί δεν αφήνουν χρέη, αλλά και γιατί οι τιμές ηλεκτρικού ρεύματος που συνοδεύουν αυτή τη μέθοδο πληρωμής, είναι οι ακριβότερες. Το 2008, ήταν πάνω από 25% ακριβότερες από αυτές που πληρώνονται μέσα από απευθείας συνδεδεμένο τραπεζικό λογαριασμό ή πιστωτική κάρτα (τιμολόγια χωρίς σταθερή χρέωση KWh, συνδεδεμένα με το χρηματιστήριο ενέργειας και απρόβλεπτη μηνιαία δαπάνη). Μόνο το 2008, οι φτωχότεροι καταναλωτές πλήρωσαν πάνω από 332 εκ. £ (403 εκ. €) περισσότερα από αυτούς με τραπεζική χρέωση.
Η εκμετάλλευση της φτώχειας των νοικοκυριών αποδείχτηκε τόσο προσοδοφόρα που οι «απελευθερωμένες» επιχειρήσεις, όχι μόνο αρνούνται να επιτρέψουν σε νοικοκυριά που αποπλήρωσαν τα χρέη τους να ηλεκτροδοτηθούν με άλλες μεθόδους πληρωμής, αλλά οδηγούν σταδιακά και τους καταναλωτές με σταθερή χρέωση (σταθερή τιμή KWh για καθορισμένη περίοδο) στη χρήση κάρτας, αφού έχουν ήδη ανεβάσει τα τιμολόγιά τους στα επίπεδα αυτών της κάρτας. Μάλιστα καθιέρωσαν και ξεχωριστή δραστηριότητα στον κλάδο ηλεκτρικής ενέργειας, τη «Μέτρηση», που έχει κι αυτή τη δική της «διακριτή» χρέωση στο λογαριασμό του ρεύματος και συνιστά το 2% της συνολικής δαπάνης. Μέσα από αυτή αποζημιώνονται οι εταιρείες που διαχειρίζονται και συντηρούν τους μετρητές.
Όπως περιγράφει το Παρατηρητήριο Ενέργειας των Βρετανικών Συνδικάτων: «Γι’ αυτούς που ζουν στην ενεργειακή φτώχεια οι συνέπειες είναι μιζέρια, δυσφορία, κακή υγεία και χρέη. Συχνά σημαίνει ότι πρέπει να επιλέξουν αν θα αγοράσουν φαγητό ή θα ζεστάνουν επαρκώς το σπίτι τους».
Αν αυτές είναι οι συνέπειες για βρετανικά νοικοκυριά με εβδομαδιαίο εισόδημα 384-496£ (465-600€), τότε τι θα συμβεί στα ελληνικά νοικοκυριά; Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 2002 το 11,3% του πληθυσμού υπέφερε από ενεργειακή ένδεια (ξόδευε το 20% του εισοδήματός του για πετρέλαιο και ρεύμα), το 2004 ανέβηκε στο 21,1% και το 2008, στο 37-40% των νοικοκυριών. Μετά τα «μέτρα σταθερότητας» και την «απελευθέρωση» των τιμολογίων του ρεύματος, πού θα φτάσει;
Η ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΙ ΟΧΙ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ
Δεν θα κουραστούμε να επαναλαμβάνουμε αυτό που οι «αγορές» επιτάσσουν να ξεχαστεί. Το ηλεκτρικό ρεύμα είναι είδος πρώτης και βασικής ανάγκης. Δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο κερδοσκοπίας του «απελευθερωμένου» κεφαλαίου.
Όποιος νοιάζεται για την οικογένειά του, όποιος μιλά για κοινωνική δικαιοσύνη, όποιος ζητά να μην πτωχεύσει ο λαός, δεν μπορεί παρά να διεκδικήσει την Επανεθνικοποίηση της ΔΕΗ και όλου του ηλεκτρενεργειακού τομέα σήμερα! Για να μπορεί να κατοχυρωθεί το ρεύμα σαν κοινωνικό αγαθό, για να μπορεί να έχει λόγο ο λαός στην ανάπτυξη και στις τιμές του.
9.6.2010
ΦΛΩΡΑ ΠΑΠΑΔΕΔΕ
Πολιτικός Επιστήμονας - Οικονομολόγος ΜSc
Αν. Γραμματέας Συλλόγου Επιστημονικού Προσωπικού ΔΕΗ
[1] 1 MWh = 1000 KWh
[2] Η ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι πια το απλό σχήμα της ΔΕΗ που γνώριζε κι εξακολουθεί να αντιλαμβάνεται η πλειοψηφία του πληθυσμού. Από το 2000, όλη η λειτουργία της ηλεκτροπαραγωγής έχει τροποποιηθεί ριζικά, για να προσαρμοστεί στις ανάγκες των απελευθερώσεων-ιδιωτικοποιήσεων. Συνοπτικά: η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) είναι πρακτικά το αρμόδιο Υπουργείο (δες επόμενη σημείωση) που καθορίζει μεθοδολογίες υπολογισμού τιμών, δίνει άδειες παραγωγής, συντάσσει νομοθεσία για τον ηλεκτρισμό και το φυσικό αέριο (Κώδικες), επιβάλει πρόστιμα, κ.λπ. Ο ΔΕΣΜΗΕ είναι ανώνυμη εταιρεία (51% στο δημόσιο), λειτουργεί το χρηματιστήριο ενέργειας για να μπορούν οι ιδιώτες να πουλούν ρεύμα στην κατανάλωση, αφού οι ίδιοι δεν διαθέτουν δίκτυα μεταφοράς και διανομής. Καθορίζει ποιες μονάδες παραγωγής θα πουλήσουν ρεύμα στο σύστημα, ποιες θα είναι εφεδρεία, κ.λπ. Για να μεταφέρει αυτή την ενέργεια στο δίκτυο Διανομής και στην τελική κατανάλωση χρησιμοποιεί το Σύστημα Μεταφοράς που ανήκει στη ΔΕΗ. Η ΔΕΗ πληρώνει νοίκι για να κάνει χρήση του δικτύου της… Η ΔΕΗ Α.Ε. (12.843MW) είναι πια απλά η μεγαλύτερη από τις τέσσερις εταιρείες που παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα (οι άλλες τρεις αμιγώς ιδιωτικές είναι: η Endessa Hellas, 344MW, του ομίλου Μυτιληναίου, η ΕΝΘΕΣ, 390MW, των ΕΛΠΕ-Edison (θυγατρική της EdF στην Ιταλία) και η ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ, 147MW των ΓΕΚ/ΤΕΡΝΑ-GdF/Suez). Το Δίκτυο Διανομής ανήκει ακόμα στη ΔΕΗ.
[3] Το δόγμα της «απελευθέρωσης» συμπληρώθηκε πρόσφατα και με «τρίτο πακέτο»: την οδηγία 72/09 της Ε.Ε. Που αφαιρεί από τις εθνικές κυβερνήσεις το δικαίωμα να καθορίζουν τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου κι αναθέτει αυτό το ρόλο στις «ανεξάρτητες» ρυθμιστικές αρχές! Έτσι, η ΡΑΕ καθίσταται πλήρως «ανεξάρτητη» από κάθε έννοια δημόσιου συμφέροντος, αφού εκλείπει ακόμα κι η επίβλεψή της από οποιοδήποτε θεσμό του ελληνικού κράτους. Μπορεί πλέον να λειτουργεί «ανεπηρέαστα», τόσο σαν εκφραστής των επιχειρηματικών συμφερόντων με τα οποία διαβουλεύεται πριν από κάθε απόφασή της, όσο και σαν τοποτηρητής των μονοπωλιακών συμφερόντων που πρακτορεύει το αφεντικό της, η Κομισιόν.
[4] Σχετίζεται με την ισχύ της παροχής. Η μονοφασική παροχή ανέρχεται ως 12 KVA, η τριφασική πάνω από 25 KVA.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου